Ελαιόδεντρο: Ιστορία

Η ελιά σηματοδοτεί την πορεία σ’ ένα ανώτερο στάδιο πολιτισμού. Η ελιά φαίνεται πως ως αυτοφυές δένδρο ήταν γνωστή στη λεκάνη της Μεσογείου πριν από πολλές χιλιάδες χρόνια. Έτσι στην Κύμη της Ευβοίας βρέθηκαν απολιθώματα από φύλλα του είδους Olea noti. Επίσης, ευρήματα αναφέρονται στην Προβηγκία και στην Βόρειο Αφρική. Ήδη από τον 2^ο π.Χ. αιώνα βρέθηκε γύρη της ελιας που μαρτυρά την καλλιέργειά της στον Ελλαδικό χώρο. Έτσι, οι γυρεόκοκκοι ελιάς εμφανίζονται γύρω στο 6.000 π.Χ. (Ήπειρος), και το 3.200 π.Χ. σε Θεσσαλία και Ανατολική Στερεά. Γονέας της καλλιεργούμενης ελιάς σήμερα σε πολλές περιοχές της Ελλάδος, την Μικρά Ασία κλπ είναι η Olea europaea var. Oleaster. 

Η Olea europaea είναι διαδεδομένη σε όλες τις χώρες που βρέχονται από τη Μεσόγειο θάλασσα. Τη συναντάμε επίσης στην Καλιφόρνια, την Αργεντινή, το Μεξικό, την Αυστραλία και την Κίνα. Όμως, το λάδι που παράγεται στη Μεσόγειο δεν συγκρίνεται με κανένα όσον αφορά τη νοστιμιά και το άρωμα. Στην Ελλάδα, η περιοχή με τη μεγαλύτερη παραγωγή λαδιού είναι η Κρήτη και ακολουθεί η Πελοπόννησος.

Μια παροιμία λέει ότι για να βγει καλό, το λάδι έχει ανάγκη από πέντε πράγματα:

“ησυχία, ξηρασία, μοναξιά, ήλιο και πετρώδες έδαφος”. Από τεχνικής πλευράς, η ελιά έχει ανάγκη από ένα κλίμα ήπιο, χωρίς μεγάλες θερμικές διακυμάνσεις, με θερμοκρασίες που δεν πέφτουν κάτω από -5oC. Γι’ αυτό, προτιμά το κλίμα των παραθαλάσσιων περιοχών παρά εκείνο των ορεινών (μέγιστο ανεκτό υψόμετρο 800μ.)

Πηγές:

• Προσωπικό αρχείο
• Ελαιοκομία, Ιωάννης Ν. Θεριός Καθηγητής ΑΠΘ, Εκδόσεις Γαρταγάνης σελ.305
• Η Ελιά, Adriano Del Fabro, Εκδόσεις Ψύχαλου, σελ. 11

Κωνσταντίνος Ζουμάς

Γεωπόνος/Αρχισυντάκτης του agrigate.gr