Οι εργαζόμενοι ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα

photo: google

Με καλούν για συνέντευξη αναφορικά με μία managerial θέση σε μία μεγάλη ελληνική επιχείρηση με διεθνής δραστηριότητα, και leader στην συσκευασία τροφίμων. Μπαίνω στο κτίριο.  Υπήρχε μία εκκωφαντική ησυχία, και ο κάθε εργαζόμενος έμοιαζε να γνωρίζει ακριβώς τι κάνει και πως κινείται μέσα στον χώρο. Το ντύσιμο, χωρίς να υπάρχει κάποιο dress code, ήταν αρμονικό ανάμεσα στους εργαζόμενους, και εξέφραζε αβίαστα μία ενιαία κουλτούρα.  Μετά από μία προφορική συνέντευξη, μου έδωσαν ένα case  study με ένα επιχειρηματικό πρόβλημα που έπρεπε να λύσω σε 30’.  Έπειτα έπρεπε να αναλύσω προφορικά την απάντηση. Η συνάντηση διήρκεσε 2 ώρες. 

Το γεγονός αυτό έγινε γύρω στο 2002, λίγο μετά την αποφοίτησή μου.  Την θέση δεν την πήρα, ωστόσο κέρδισα ένα μάθημα πιο σημαντικό από αυτή. Η επιχείρηση, παρ'όλη την τεχνολογική καινοτομία που είχε αναπτύξει,  έδινε μεγάλη έμφαση στην επιλογή του προσωπικού της, επιλέγοντας τους καλύτερους, εκείνους που είχαν ικανότητες, εκείνους που έλειπαν από εκείνη, εκείνους που θα εμπλούτιζαν την ομάδα, με περισσότερες γνώσεις και θα δημιουργούσαν νέες ευκαιρίες, κάνοντάς την πιο ανταγωνιστική. 

Κάθε επιτυχημένη επιχείρηση στηρίζεται και στηρίζει τους επιτυχημένους εργαζόμενους.  Σήμερα ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος και στην παγκοσμιοποιημένη αγορά η διαφοροποίηση των προϊόντων είναι εξαιρετικά δύσκολη με όρους “χειροπιαστών”  ή τεχνικών χαρακτηριστικών. Κανείς δεν μπορεί να παράγει, ή τουλάχιστον να το κάνει για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάποιο μοναδικό προϊόν. Τα μηχανήματα, η τεχνολογία, ακόμη και οι πρώτες ύλες είναι εύκολο να αντιγραφούν ή να αγοραστούν από τους ανταγωνιστές. 

Υπάρχει όμως, ένα μοναδικό στοιχείο που μπορεί να κατέχει μία επιχείρηση και το οποίο είναι σχεδόν αδύνατο να της υποκλαπεί ή να αντιγραφεί. Αυτό είναι η επιχειρηματική της κουλτούρα, το brand. Κύριο συστατικό αυτού του στοιχείου είναι οι άνθρωποι της επιχείρησης. 

Η επιχειρηματική κουλτούρα σχετίζεται με ένα σύνολο στοιχείων που

αφορούν τρόπους συμπεριφοράς, ηθικές αξίες, πρότυπα και πολλά άλλα.

 Περιλαμβάνει τις αξίες του οργανισμού, 

το όραμα το τρόπο δουλειάς, τα πιστεύω και τις συνήθειες.
(businessculture.org)

Η κουλτούρα ενός οργανισμού ορίζεται από την συμπεριφορά των ανθρώπων του και ενισχύεται και επικοινωνείται μέσα από εμπνευσμένες ιστορίες. Η δύναμη αυτών των  ιστοριών είναι τόσο μεγάλη όχι μόνο γιατί επικοινωνούν με τρόπο πειστικό την κουλτούρα της εταιρίας αλλά και γιατί εμπνέουν του εργαζόμενους να γίνουν μέρος αυτών των ιστοριών.

Το ανθρώπινο στοιχείο σε μία επιχείρηση είναι ίσως το μόνο που μπορεί να την κάνει μοναδική, γιατί δημιουργεί ένα μοναδικό  συνδυασμό επαγγελματικών ικανοτήτων, τεχνογνωσίας, ιδεών και υλοποίησης αυτών, που συγκροτούν τον μοναδικό της χαρακτήρα. Η ικανότητα να συνεργάζονται αρμονικά είναι απαραίτητο χαρακτηριστικό για να καταστήσει χρήσιμα τα μονάδικά προσόντα της κάθε μονάδας. Η επιλογή των κατάλληλων ανθρώπων με κριτήρια τις ανάγκες αλλά και τις ευκαιρίες που επιθυμεί να δημιουργήσει είναι σημαντική. Στην πραγματικότητα οι άνθρωποι, η σωστή επιλογή τους και η συνεργασία μεταξύ τους, είναι το ισχυρότερο όπλο μιας μικρής επιχείρησης να αναπτυχθεί, αφού μπορεί να αναπτύξει μοναδικά προϊόντα χάρη στις ξεχωριστές ικανότητες τους, παρακάμπτοντας σημαντικά το πιθανό εμπόδιο του περιορισμένου κεφαλαίου της. Κατ’ επέκταση θα μπορούσαμε να πούμε ότι η σωστή χρήση του ανθρώπινου δυναμικού μιας αναπτυσσόμενης χώρας είναι και το σημαντικότερο εργαλείο που θα πρέπει να χρησιμοποιήσει για να αναπτυχθεί. Αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό και από την ύπαρξη των φυσικών πόρων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της Ιαπωνίας. Η χώρα αυτή με περιορισμένους φυσικούς πόρους “αναγκάστηκε” να αναπτύξει υψηλή τεχνολογία σε τέτοιο βαθμό που να γίνει ηγέτης παγκοσμίως, υπερκαλύπτοντας το πρακτικό της μειονέκτημα. 

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά που έχουν οι αναπτυσσόμενες οικονομίες, είναι ο νεποτισμός. Σε αυτές τις κοινωνίες η επιλογή των ανθρώπων από τις επιχειρήσεις και το Δημόσιο, γίνονται με κριτήριο την συγγένεια, την γνωριμία ή το πολιτικό όφελος. Με αυτόν τον τρόπο χρήσιμα στελέχη, με εξειδικευμένες γνώσεις και ικανότητες πολλές φορές αγνοούνται με αποτέλεσμα η οικονομία να μην αξιοποιεί όλες τις δυνάμεις της με τον καλύτερο τρόπο. Μία τέτοια οικονομία είναι αδύνατον να γίνει ανταγωνιστική, παγκοσμίως, όταν άλλες οικονομίες όχι μόνο αξιοποιούν τις ικανότητες του ανθρώπινου δυναμικού που παράγουν, αλλά επιπλέον εισάγουν εξειδικευμένους επιστήμονες που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι Η.Π.Α.  που στήριξε την ανάπτυξή της σε εισαγόμενο εργατικό προσωπικό (εξειδικευμένο και μη). Ακόμη και σήμερα, δίνει εξαιρετικά κίνητρα για να προσελκύσει ανθρώπους με σπάνια τεχνογνωσία υψηλού επιπέδου ώστε να παράγει προϊόντα και υπηρεσίες εξαιρετικά ανταγωνιστικά παγκοσμίως. Αντίστοιχη στρατηγική έχει ακολουθήσει και η Αυστραλία, αλλά και άλλες (εάν όχι όλες) μέγαλες οικονομίες.

Οι επιτυχημένες επιχειρήσεις επενδύουν επίσης πολύ στους ανθρώπους τους. Η  Sony διοργανώνει ετήσια meet upς- εκδρομές για τους  managers στην Ευρώπη ώστε να καλλιεργήσουν το teamwork, η P&G θεωρεί τα στελέχη τους ως μέλη της οικογένεια και τα υπερασπίζει ως περιουσιακό της στοιχείο, η Google και το facebook δημιουργούν περιβάλλον και προϋποθέσεις που απελευθερώνουν την δημιουργικότητά των εργαζομένων, αλλά και πολλές μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις επιμορφώνουν και αναπτύσσουν συνεχώς το προσωπικό τους, δημιουργούν ομαδικό περιβάλλον και καλλιεργούν φιλικές και κοινωνικές σχέσεις ανάμεσά τους. Φυσικά υπάρχουν και εκείνες οι επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν τους εργαζόμενους ως αναλώσιμους, και δεν επενδύουν στην ανάπτυξη τους. Υπάρχουν κάποιες πολυεθνικές που βασίζουν την επιτυχία τους στο χαμηλό κόστος, το οποίο εξασφαλίζουν κατά κύριο λόγο από την υπερεκμετάλλευση των εργαζομένων. Αυτό μακροπρόθεσμα έχει αποδειχθεί δεν μπορεί να είναι μία βιώσιμη στρατηγική ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος (Competitive Advandatge, Michael Porter). 

George Gkekas | Brand & Business Development